Yabancı gözü ile Türkiye Ekonomisi
Aşağıdaki görüş yazısı 28 Haziran 2023’te Ilan Berman* tarafından Newsweek dergisinde yayınlanmıştır. Teşekkürler: Emin Erman

Türkiye Ekonomisi Zor Durumda | Görüş

By Ilan Berman* 28 Haziran 2023

 

Ülke ciddi bir ekonomik krizin eşiğinde.  Bunlar Türkiye'nin cumhurbaşkanı için zorlu günler. Geçen ay, Recep Tayyip Erdoğan, muhalefetteki rakibi Kemal Kılıçdaroğlu'nu yenerek üçüncü beş yıllık görev süresini garantiledi. Bu süreçte, Batı'daki pek çok kişinin NATO'nun tek Orta Doğulu üyesi adına daha demokratik bir dönüş umudunu kararttı.

 

Peki şimdi ne olacak? Yakın zamanda İstanbul'a yaptığım bir ziyarette birbiriyle yarışan teorilerle karşılaştım. Bazı uzmanlar, giderek yerlici, milliyetçi ve homofobik bir platformda başarılı bir şekilde kampanya yürüten Erdoğan'ın bu fikirleri ikiye katlayacağını iddia etti. (Geldiğim gün, yetkililer şehrin ana alışveriş caddesini kapattılar ve planlanan bir eşcinsel onur yürüyüşünün yapılmasını önlemek için yüzlerce polisi tam teçhizatlı olarak konuşlandırdılar.) Diğerleri, bir dönem daha garantiledikten sonra Erdoğan'ın, bir zamanların müttefiki İsrail ile uzun süredir gecikmiş olan jeopolitik çitleri onarmak da dahil olmak üzere, iç ve dış ilişkilerde daha pragmatik bir dönüş yapacağını savundu.

 

Ancak konuştuğum herkes bir noktada hemfikirdi: Ülke ciddi bir ekonomik krizin eşiğinde.

Rakamlar, sorunun derinliğini güzel bir şekilde göstermekte.

 

Yaklaşık yirmi yıl boyunca, Türkiye'de enflasyon ortalama yüzde 10-11 civarında seyretti. Ancak bu tür göreli istikrar artık geçmişte kaldı. Geçen sonbaharda, ülkedeki enflasyon yüzde 85,5 ile son yirmi yılın en yüksek oranına ulaştı. Ve o zamandan bu yana biraz gerilemiş olsa da Türkiye'nin ekonomi planlamacıları enflasyonun yeniden yükseldiğine dair endişe verici işaretler görüyorlar. Sonuç olarak, Türk merkez bankası faiz oranlarını neredeyse ikiye katladı ve hükümet emtia fiyatlarını kontrol altına almakta zorlanırken muhtemelen daha fazla zam yapılması bekleniyor.

 

Ancak enflasyon tek sorun değil. Ülkede konut fiyatları da hızla artıyor. Ülkenin yaklaşık yüzde 20'sinin yaşadığı genişleyen bir metropol olan İstanbul'da emlak maliyetleri, Kasım 2021 ile geçen sonbahar arasında şaşırtıcı bir şekilde yüzde 193,9 arttı.

 

Ülkenin başkenti ve Erdoğan'ın iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin iktidar merkezi Ankara'da durum hemen hemen aynı. Bu, giderek daha fazla şehirli Türk'ün gayrimenkul sahibi olmayı imkânsız bulduğu anlamına geliyor. Bu arada, ev sahipleri çok kazançlı hale gelen durumdan yararlandıkça, kiralayanların aylık ödemelerinde artış görüldü.

 

Bu arada satın alma gücü hızla düşüyor. Sadece üç yıl önce, Türk lirası ABD doları karşısında 7,5 civarında işlem görüyordu. Bugün döviz kuru 26'da bir ve yükseliyor. Bu, Türkiye'yi yabancılar için çekici (ve ucuz) bir turizm merkezi haline getirdi, ancak aslında orada yaşayan insanlar için son derece pahalı bir yer.

 

Bu sürüklenmenin büyük bir kısmı Erdoğan'ın kendisine yüklenebilir. Yıllarca, Türkiye cumhurbaşkanı (faiz oranlarından ne pahasına olursa olsun kaçınılması gerektiği fikri gibi) hayali ekonomik fikirler besledi, bir dizi yetersiz bürokrat istihdam etti (bir süreliğine damadı Berat Albayrak da dahil). Ve ardından Türk para biriminde ortaya çıkan düşüşü hafifletmek için ülkenin kasasına daldı. Sonuçlar bugünün ekonomik karmaşasında hissedilebilir.

 

Gecikmeli olarak, Erdoğan sorunu kabul ediyor gibi görünüyor. Türkiye'nin en yeni Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Haziran ayı başlarında atanmasından bu yana, ülkeyi daha "rasyonel" bir ekonomik yola döndürme sözü vererek, geçmişten bir kopuşun sinyallerini vermeye özen gösteriyor. Ancak Türkiye sokağında herkes, ülkenin yeni mali çarının karşı karşıya olduğu zorluğun göz korkutucu olduğunu ve başarısının garanti olmadığını anlıyor.

 

Bu, Türkleri yabancı cömertlik umuduyla bıraktı. İstanbullu bir iş adamının ifade ettiği gibi, pek çok kişi Batı'nın "Türkiye'nin başarısız olmasına izin vermeyeceği" fikrine güveniyor.

 

Belki de olmaz. Avrupa'da yeni bir kıta savaşının zemininde (Rusya vs. Ukrayna), Batılı hükümetlerin NATO'nun en güçlü ikinci askeri üyesini Latin Amerika tarzı bir çöküşe düşürmemek için ne pahasına olursa olsun buna müsaade etmeyeceklerine dair bir güvence var.

Ancak, şimdiden belliki, diğer icraatları ne olursa olsun, esas olarak Türkiye'nin ekonomik sağlığı, Erdoğan'ın üçüncü döneminin ve onun daha büyük geçmiş mirasının, bir başarı mı yoksa başarısızlık olarakmı belirleyeceği zaten açık.

 

*Ilan Berman, Washington D.C.'deki Amerikan Dış Politika Konseyi'nin kıdemli başkan yardımcısıdır.

 

Tv 55
Bektaş Yusuf Kendi ellerimizle yaktık dünyayı! RUSYA’DA NELER OLUYOR - II Osmanlı’da Gerileme Nasıl Başladı? Türkiye NATO ve Batı dışında kalmaya hazır mı? Dağlık Karabağ'ın Sonu: Batının Eylemsizliği Azerbaycan ve Rusya'yı Nasıl Etkinleştirdi? İSRAİL HAMAS SAVAŞI 2023 İsrail Hamas Çatışması Amerika'da Nasıl Algılanıyor? Özgür Özel ya da İtiraz Kültürünün Geri Dönüşü İsrail savaşı kazanacak ama Hamas'a karşı savaşı kaybedecek mi? ERDOĞAN’IN YUNANİSTAN ZİYARETİ YEMEN, HUSİLER VE KIZILDENİZ GÜVENLİĞİ Türk Üniversitelerinde Afrikalı Öğrenci Sorunu TÜRKİYE CUMHURİYETİ BİR TÜRK DEVLETİDİR!.. İSKOÇYA’YA MÜSLÜMAN BAŞBAKAN: KÜRESELLEŞME BUNUN NERESİNDE? Konu şiddet ama... YENİ BİR HİKAYE YAZILMASINI BEKLİYORUZ! HANİYE CİNAYETİ VE ORTADOĞULAŞMAK YENİ BELEDİYE BAŞKANLARININ STOPER SORUNU AVRUPA’DA MİLLİYETÇİLİK HORTLUYOR MU? MİLLİYETÇİLER İKTİDAR OLAMAZ! YEREL SEÇİMLER ÖNCESİNDE TÜRK MİLLETİNE UYARILAR!.. İLLÜZYON! UKRAYNA’DA MUHTEMEL BAHAR OPERASYONU- 2024 Balkanlarda Osmanlı Mirası (2)- Geçici Evlilik İktidarın hataları Türkiye muhalefetine gelecek için umut veriyor WHATSAPP ÜZERİNDEN VATAN SAVUNMASI! RUSYA’DA TERÖR SALDIRISI MELEZLEŞEN SİYASET ÇOK DÜŞÜNDÜRÜCÜ! Ulaşım Zamları Ve "Rasyonel" Düşünmek AMEDSPOR ÇITAYI YÜKSELTTİ: ERSUN YANAL BAŞARILI OLABİLECEK Mİ? NATO’NUN GENİŞLEMESİ: FİNLANDİYA’NIN NATO ÜYELİĞİ YENI BALKANLAR VE ESKI SORUNLAR... Balkanlarda Türk Mirası 21 Mayıs seçimi ve Batı Trakya Türk Azınlığı Türkiye'nin Gizli Sorunu: Ekonomik İşgal DNA Sonuçlarımız ve Etnik Kimliğimiz? KÜRTÇÜLÜK DÖNÜŞÜR MÜ, DÖNÜŞTÜRÜLEBİLİR Mİ? VİZESİZ AVRUPA VE 300 MİLYAR DOLAR VAATLERİ ÜZERİNE Seçim Sonrası Dış Politika PROF. DR. YUSUF HALACOĞLU: TÜRKİYE'NİN GELECEĞİ İÇİN BU TEDBİRLERİ ALMAK GEREKİYOR BULGARİSTAN SEÇİM SONUÇLARI: Yine, yeniden! Yine, sil baştan... Amerikan Devlet Biyografisi 14 Mayıs Seçimlerinde Küçük Partilerin Rolü Bulgaristan'da Arkası Gelmeyen Seçimlere Tamam mı Devam mı? Türkiye, Biden'ın 2. demokrasi zirvesine davetli listesinden neden çıkarıldı? TÜRKİYE - MISIR İLİŞKİLERİNİN NORMALLEŞMESİ RUSYA’DA NELER OLUYOR? Atatürk Kurtuluş savaşından sonra neden Selanik’e kadar Şehirleri İşgal Etmedi? Osmanlı İmparatorluğu Neden Sanayileşemedi? Ortaçağ Avrupa’sında din anlayışı, kilise-yönetim ilişkisi ve günümüz Türkiyesindeki durum SURİYE İLE İLİŞKİLERİN NORMALLEŞMESİ Rusya'da Kıpırdanma Henüz Birmiş Sayılmaz Osmanlılar Balkanlar'da İslamlaşmayı Zorladı mı? Rusya'da Wagner ile Suriye'de ÖSO Benzerliği Yabancı gözü ile Türkiye Ekonomisi Emin Erman: Osmanlı neden Balkanlara Anadolu’dan daha çok önem verdi? Seküler Milliyetçilik ve Türk İslam Sentezi İSVEÇ VE FİNLANDİYA’NIN NATO ÜYELİĞİ Türk Cumhuriyetleri ve Demokrasi: Kırgızistan'daki Darbe Girişimi İddiaları Türkiye’nin Mülteci Sorunu ERDOĞAN’IN YENİ DÖNEMİNDE TÜRK DIŞ POLİTİKASI Çipras Kaybedince İstifa Etti, Peki Ya Bizdekiler? TEKKEKÖY'ÜN HAVASI ZEHİRLENEBİLİR! ETİ BAKIR ENDÜSTRİYEL ALAN OLUYOR, METEOROLOJİ ARAZİSİ MAHKEMELİK GALATASARAY'IN TRANSFERLERİ NASILDI? DERBİYİ KİM KAZANIR? SAMSUNSPOR'A YAN BAKILMIYOR, SÜPER LİG! DERBİ TARİHİNİN SEYİRCİ REKORU: FENERBAHÇE GALATASARAY Şeyda Ateş: Samsunspor'da Veratti Göndemde FENERBAHÇE SAMSUNSPOR MAÇ HİKAYESİ TV 55'TE ÖZCAN PEHLİVANOĞLU: SURİYE MESELESİ BAŞIMIZI AĞRITMAYA DEVAM EDECEK SAMSUNSPOR GALATASARAY MAÇ ÖNCESİ ÖZEL GÖZTEPE 2 SAMSUNSPOR 2, AVRUPA AŞKINA MÜTHİŞ DÖNÜŞ, MEHMET YILMAZ YORUMLADI, SÜPER LİG 26. HAFTA SAMSUN'DA DEPREM TEHLİKESİ NE KADAR? UZMANLAR NE DİYOR? SAMSUNSPOR BAŞKANI YÜKSEL YILDIRIM'DAN YENİ STAD PROJESİYLE İLGİLİ BOMBA AÇIKLAMA GALATASARAY 0 FENERBAHÇE 0, YABANCI DERBİ! CANER AKINÖZEL İLE ERDEM YILDIZ YORUMLUYOR SAMSUNSPOR RİZESPOR'A NEDEN YENİLDİ? NTCAM'IN CEZASI MÜEBBET Mİ? DEFANS YAPMAK AYIP DEĞİL REIS HOCA! EYÜPSSPOR 1 BEŞİKTAŞ 3, ÖZCAN PURDE İLE SÜPER LİG 25. HAFTA MAÇ SONRASI ÖZEL Hasan İpek, Belediye Gerçeklerini Böyle Açıkladı! İNSTAGRAM TEPESİNİN OKÇULARI İMRALI SÜRECİ VE BOP TEHLİKESİ: SON GELİŞMELER SURİYE VE ORTADOĞU'DAN BAĞIMSIZ DEĞİL YÜKSEL YILDIRIM'IN TRANSFER LİSTESİ SIZDI MI? SAMSUNSPOR SİVASSPOR MAÇI VE FUTBOLDA İNTİKAM VAR MI? AKIN ÜNER'DEN CANLI YAYIN: KONU SAMSUNSPOR'DA TRANSFER LOS ANGELES PROTESTOLARI TÜRKİYE'Yİ NEDEN ÇOK İLGİLENDİRİYOR? ATAKUM SAHİLİNDE SICAK GELİŞMELER SAMSUN'A BATI ÇEVRE YOLU GELİYOR ALMANYA 2. DÜNYA SAVAŞINDAN SONRA BUNU İLK KEZ YAPIYOR! SAMSUNSPOR'DA ANTALYASPOR YENİLGİSİ TARTIŞILIYOR: KÖTÜ GİDİŞİN SORUMLUSU KİM? SAMSUNSPOR'DAN 2 TRANSFER, GALATASARAY - TRABZONSPOR KUPA FİNALİ, MANSUR YAVAŞ VE DEVLET ADAMLIĞI KONYASPOR 0 SAMSUNSPOR 1 FATİH ÇAKIR İLE DEPLASMAN ZAFERİNİN KISA HİKAYESİ OSİMHEN TAMAM BİR YILDIZ YOLCU, SAMSUNSPOR AVRUPA'YA NASIL GİDER, İSMAİL KARTAL'DAN SÜPER LİGE KANCA ÖZGÜR ÖZEL'E YAPILAN SALDIRIYA CHP SAMSUN TEŞKİLATINDAN SERT TEPKİ KİM KAZANIR? SAMSUNSPOR EYÜPSPOR! İKİ TAKIMI EN İYİ TANIYAN İSİM ÖZCAN PURDE İLE FUTBOL ZAMANI Samsun'daki Heyelan Felaketiyle İlgili Gerçekler ZAFER PARTİSİ ALAÇATI'DA GÖVDE GÖSTERİSİ YAPTI CHP MİTİNGİNDE MEYDAN DOLDU TAŞTI! BÜTÇE FAİZE GİDİYOR, BAYRAKLAR NERDE KULLANILDI? KİM ÜÇÜNCÜ OLACAK? AHMET YESEVİ’DEN F TİPİ TARİKATÇILIĞA NASIL GELDİK? İMPARATORLUKLAR ÇAĞI GERİ GELİYOR: TRUMP VE PUTİN DÜNYA'YI YENİDEN PAYLAŞIYOR! HADİ GEL SELANİK’E GERİ DÖNELİM YILLAR GEÇSEDE VAZGEÇMEDİK! "BU DÜZEN DEĞİŞMELİDİR!" Türkiye’de Kadın’a yönelik Cinayetler ve Sebepleri? Emanetin İzinde: Atatürk’ün Mirası ve Bizim Sorumluluğumuz BİLİMSELLİK, TARİHSELLİK, EVRENSELLİK, NEDENSELLİK, AKILCILIK, DOĞALLIK VE İZM'LERİN AĞINDA İNSAN TUSAŞ SALDIRISINDAN ÇIKARILACAK ÜÇ SONUÇ Narin Cinayeti: Sanıkların Sessizliği ve İş birliği Nedenleri SAVAŞ OLMASIN AMA OLUYOR İŞTE! Genç nesillerin kitap okuma alışkanlıklarını artırmak için ne yapmalı? KAÇ TAVŞANTEPEMİZ VAR ACABA? DEVLETİ SORGULAMAK NE HADDİME ! Ortadoğu Sorunlarında Türkiye ve Mısır Arasındaki Rekabet SÜPER LİGDE GERÇEKLEŞEN 23 TRANSFER Cumhuriyetimizin Önemi MÜBADELE 102 YAŞINDA, SAMSUN'DA ANMA ETKİNLİKLERİ VE MISIR UNU METAFORU ÜZERİNDEN BİR ANALİZ! SAMSUN'DA DEV OPERASYON: 37 GÖZALTI, SAMSUNSPOR KONYASPOR DEPLASMANINDA, ÇERNOBİLE DRON SALDIRISI DEM PARTİDEN BAHÇELİ'YE GEÇMİŞ OLSUN TELEFONU, TRUMP İLE PUTİN NE GÖRÜŞTÜ? ÇİFTİKTE ÇİÇEKÇİ YANGINI ATAKUM'UN EN DEĞERLİ ARAZİLERİ SATILIYOR, BÜYÜKŞEHİR MECLİS GÜNDEMİ HASAN İPEK İLE KUZEY IŞIKLARINDA TRABZONSPOR 1 EYÜPSPOR 0, ÖZCAN PURDE: MAÇIN HAKKI BERABERLİKTİ, SONUÇ EN ÇOK SAMSUNSUNSPOR'A YARADI PEHLİVANOĞLU: HUKUK VE ADİL YARGILAMA İSTİYORUZ ON MADDEDE NOEL VE YILBAŞI MEVZUSU BAŞAKŞEHİRSPOR 4 SAMSUNSPOR 0, MEHMET YILMAZ İLE MAÇ SONU ÖZEL Uluslararası Sporlarda Başarılı Olmak İçin ne Yapılmalı SAMSUNSPOR 2 GAZİANTEP FK 1 MEHMET YILMAZ VE AKIN ÜNER İLE MAÇ HİKAYESİ SAMSUNSPOR, YARATILMIŞ KIRMIZI KARTA RAĞMEN BEŞİKTAŞ DEPLASMANINDAN PUANLA DÖNDÜ SAMSUN ÜNİVERSİTESİ CANİK'TEN AYRILIYOR MU? YETKİLİLER VE CANİKLİLER NELER SÖYLÜYOR? SAMSUN'DA KENTSEL DÖNÜŞÜM SULANDIRILMASIN! TRABZONSPOR 5 ANTALYASPOR 0, İŞTE FIRTINA BU! ÖZCAN PURDE İLE MAÇ SONU ÖZEL SAMSUNSPOR DURDURULAMIYOR: ÖZCAN PURDE KAYSERİSPOR DEPLASMANINDA TEK GOLLE GELEN 3 PUANI YORUMLADI Atakum Sahilinde Neler Oluyor?