Zaman Mekan Makinesi İstanbul stüdyolarından herkese merhaba.

Ben zaman yolcusu Zamira.

Bugünkü yayınımızda günümüzden 564 yıl öncesine gideceğiz.

Muhabirimiz Melike Meryem bizi, 1460 yılında bekliyor.

Bu defa Karadeniz kıyılarına uzanacağız ve Trabzon İmparatorluğu’nda yaşanan iktidar değişimi hakkında bilgiler alacağız.

Başlarken bizi izlediğiniz ve kanalımıza abone olduğunuz için teşekkür ediyor, iyi seyirler diliyoruz.

-          Sevgili Melike Meryem, Trabzon İmparatorluğunda dördüncü Yannis’in ölümünden sonra yerine yeğeni beşinci aleksiyos’un geçmişti. Ancak öyle anlaşılıyor ki bu dönem beklenenden çok daha kısa sürdü. Dördüncü Yannis’in kardeşi David yeni imparator olarak ilan edildi. Trabzon’da neler oluyor, anlatır mısın?

-          Merhaba Zamira. Nisan yağmurlarıyla ıslanan Trabzon’da hareketli günler yaşanıyor. Dördüncü Yannis, ölmeden önce yerine yeğeni beşinci Aleksiyos’u veliaht olarak göstermişti. Ancak Tranbzon sarayında bir hayli etkili olan danışmanlar, Aleksiyos’un henüz çok genç olduğunu söyleyerek devlet tecrübesi daha yüksek olan amcası David’i kibar bir darbeyle yeni İmparator olarak ilan ettiler.

-          Peki ama Melike, bu değişiklik gerçekten bir ihtiyaçtan mı doğdu yoksa sıradan bir iktidar kavgasıyla mı karşı karşıyayız?

-          Açık konuşmak gerekirse ikisinin karışımı bir durumla karşı karşıyayız. Trabzon devleti, yaklaşık 250 yıl önce İstanbul’un Latin işgaline uğradığı dönemde kuruldu. Bizans İmparatorluk hanedanı ile yakın akraba olan soylu bir aile tarafından yönetiliyor. Bir tür cep İmparatorluğu gibi varlığını sürdürüyor. Gürcülerle ve Avrupalılarla geleneksel olarak iyi ilişkileri var. Ancak İstanbul’un 1453’te Osmanlılar tarafından ele geçirilmesinden sonra kendileri tehlike altında görüyorlar. Bu nedenle son dönemde Akkoyunlu İmparatoru Uzun Hasan ve Anadolu’daki Türk beylikleriyle yakın ilişkiler kurmaya başladılar. Bugün imparator ilan edilen David, son yıllarda Trabzon İmparatorluğunun tüm dış politikasını yöneten isimdi. Dolayısıyla Trabzondaki devlet aklının genç bir imparator yerine tecrübeli ve güçlü bir hanedan üyesini tercih etmesine şaşırmamak gerek.

-          Yeni imparator David’i yakından tanıyan diplomasi çevreleri yeni dönemde Trabzon devletini nelerin beklediğini düşünüyor, biraz bundan söz eder misin?

-          İmparator David, hareketli ve hedefleri olan bir kişilik olarak biliniyor. Şimdiye kadarki görevi, hariciye işlerinden sorumlu imparator yardımcısı gibiydi. Bir liman kenti olan Trabzon’un Venedik ve Cenevizli ticaret gemileri sayesinde hem Papalık ile hem de Avrupa Hanedanlarıyla yakın ilişkileri var. Karadeniz üzerinden Kırım civarındaki ortodoks hanedanlarla sürekli temas halindeler. Gürcü Kraliyet Hanedanı ile komşuluğun ötesinde akrabalık bağları bulunuyor. David, bu ülkelerle yaptığı görüşmelerde devrik Bizans Hanedan ailesinin mirasçısı gibi bir tutum aldı. Onlarla kurduğu güç birliği sayesinde günün birinde İstanbul’u geri almanın hayallerini kuruyor. Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’la ittifak kurmak için yeğenini onunla evlendirdi. Karamanoğulları ve Candaroğulları ile diplomatik ilişkiler kurdu. David’in imparator olmasından sonra bu politikasını tahkim etmesine kimse şaşırmayacak.

-          Öyle ama Osmanlı Sultanı İkinci Mehmet çok tecrübeli ve güçlü bir devlet adamı. İmparator David’in izlediği siyaseti çoktan çözmüş olmalı. Öyle değil mi?

-          İkinci Mehmet ya da halk arasında benimsenen adıyla Fatih Sultan Mehmet, çok iyi eğitim almış bir devlet adamı. İstanbul’un 1204’te Latinlerin eline geçmesinden iki nesil sonra tekrar Bizans Hanedanının şehri geri aldığını biliyor. Bu dönemde Bizans Hanedan ailesinin fertleri İznik ve Mora’nın yanısıra Trabzon’a dağılmışlardı. Hanedanın İznik kanadı kenti kurtardı ve İmparatorluğu yeniden kurdu. David’in aynı hayal ile yanıp tutuştuğunu biliyor. Ayrıca Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan için ikinci Timur benzetmesi yapanlar var. 1402 Ankara Savaşının külleri henüz sağumuş değil. Günün birinde David ile Uzun Hasan’ın yeni bir Ankara Savaşı için fırsat kolladığını herkes biliyor. Fatih Sultan Mehmet, yılanın başını küçükken ezmeyi tercih edebilir.

-          Bu durumda  David döneminin yeni ve sıcak gelişmelere gebe olduğu söylenebilir. Sevgili Melike Meryem’e teşekkür ediyorum. Bugünkü yayınımızda 1460 yılı nisan ayına uzandık ve Trabzon sarayındaki değişim hakkında sevgili Melike Meryem’den bilgi aldık. Bizi izlediğiniz ve ayrılırken kanalımıza abone olduğunuz için teşekkür ediyoruz. Tarihin bir başka dönemecinde, Zaman Mekan Televizyonunun muhabirleriyle kuracağımız bir başka canlı bağlantıda buluşmak dileğiyle esenlikler diliyoruz.