İzlemekte olduğunuz içerikte, sizi birkez daha tarihin az bilinen bir başka dönemecine götüreceğiz.
Ortaçağ muhabirlerimizden Melike Meryem 22 Haziran 1277 tarihinde Anadolu Selçuklu Devletinin başkenti Konya’da bekliyor.
Sevgili Melike ne yazık ki bize acı bir haber vermeye hazırlanıyor. Karamanoğulları Hanedanının en bilinen isimlerinden Mehmet Bey’in bir çatışmada hayatını kaybettiğine dair bilgiler ne yazık ki teyit edilmiş durumda. Ayrıntıları birazda Melike Meryem’den öğreneceğiz.
Biz bağlantıyı kurmaya çalışırken Zaman Mekan Makinesi ekranlarından bizi izleyenlere teşekkür ediyor ve kanalımıza abone olmalarını rica ediyoruz.
***
Sevgili Melike, beni duyabiliyor musun?
Evet Zamira, sesini alabiliyorum. Anadolu Selçuklu Sultanlığının başkenti Konya’dan herkese selamlar. Takvimler 22 Haziran 1277’yi gösteriyor. Bugün bomba gibi bir haberle Zaman Mekan Makinesi izleyicilerini selamlıyoru. Ancak ne yazık ki oldukça tatsız bir gelişmeyi sizlere bildireceğim. Toros Dağlarında yaşayan Yörük Türkmen obalarının efsanevi lideri Karamanoğlu Mehmet Bey’in bir çatışma sırasında iki kardeşiyle birlikte öldürüldüğü haberini teyit etmiş bulunuyoruz.
Bu gerçekten üzücü bir haber. Karamanoğlu Mehmet Bey’in vefatıyla ilgili sana ulaşan bilgileri özetler misin? Bir çatışmadan söz ettin. Bu çatışma kimler arasında, nerede meydana gelmiş?
Aslında bu konudaki ilk bilgiler dün ikindi vakti Konya’ya geldi. Karamanoğullarının mesken tuttuğu Toros Dağlarına giden bir Moğol öncü birliği, Kurbağahisarı civarında kendilerini birkaç kişinin gözetlediğini fark etmişler ve onları tuzağa düşürüp öldürmüşler. Moğol öncü birliğinde izcilik yapan bir Selçuklu çerisi, öldürülenleri tanıyınca aslında beklenenden büyük bir iş başardıklarını anlamışlar. Zira çatışmada öldürülen kişilerden arasında Karamanoğlu Mehmet Bey ve kardeşleri Tanu Bey ve Zekeriya Bey’in olduğunu öğrenince kendileri de oldukça şaşırmışlar. Konya’ya dün ulaşan ulakların verdiği ilk bilgiler ihtiyatla karşılanmıştı. Ancak bugün Toroslardaki çatışmada öldürülenlerin cesetleri kente geldiğinde haberin doğruluğu teyit edildi. Açıkçası bu haber hem şaşkınlığa hem de kısa bir süre önce Konya’da kontrolü tekrar sağlayan üçüncü Gıyaseddin Keyhüsrev yanlıları arasında sevince yol açtı.
Açıkçası durumu kavramakta biraz güçlük çektiğimi itiraf etmeliyim. Birkaç hafta önce yaptığımız yayında Karamanoğlu Mehmet Bey’in Konya’yı ele geçirdiğinden ve Türkçe konuşulmasını emreden buyruğundan söz etmiştin. Bu yayını görmemiş ya da tekrar izlemek isteyen değerli izleyicilerimize hatırlatmada bulunalım. Mehmet Bey’in Konya’da kontrolü sağladığına yer verdiğimiz içeriğin linki, izlemekte olduğunuz bu videonun açıklamalar bölümünde yer alıyor. Lütfen bize kısaca şunu özetler misin? Ne oldu da birkaç hafta içinde Karamanoğlu Mehmet Bey Konya’da kontrolü kaybetti ve Toros Dağlarında küçük bir Moğol öncü birliği tarafından öldürülecek kadar güç duruma düştü?
Aslında olay akışını Memluk Sultanı Baybars’ın geçtiğimiz nisan ayında Elbistan ovasında Selçuklu – Moğol ortak ordusunu yenmesiyle başlatmak lazım. Anadolu’da yenilmez oldukları düşünülen, nefret edildikleri halde kendilerinden korkulan Moğolların yenilmesi bölgede adeta bir bahar havası estirmişti. Ancak Moğolların intikam için tekrar Anadolu’ya yöneldikleri haberleri üzerine onlarla ikinci bir savaşı gereksiz gören Baybars beklenmedik bir şekilde ülkesine geri dönünce Anadolu’da geçici bir boşluk oluştu. Eski Sultan Üçüncü Gıyaseddin Keyhüsrev ve ona bağlı adamları Tokat’ta Moğol ordusunu beklemeye başladı. Tam bu sırada Karamanoğlu Mehmet Bey, Anadolu Selçuklu Hanedan ailesine mensup Alayaddin Siyavuş’la birlikte 14 mayısta 3000 kişilik ordusuyla Konya’ya girdi. Meşhur Türkçe konuşulması emrini bu sırada verdi. Afyon ve civarında eski sultana bağlı bölgeleri ele geçirmek için kısa süreli bir sefere çıktı ve Haziran ayının ilk haftası içinde kesin hakimiyet kurdu. Bu sırada Moğolların Anadoluya girmekte olduğu haberleri gelince ordusunu takviye edip onları Erzurum civarında karşılamayı düşündü. Amacı Elbistan ovasındaki gibi bir zaferle Moğol istilasına kesin bir son vermekti. Ancak Anadolu halkı Moğollardan çekiniyordu. Ordu kurabilmek için zamanı yoktu. Moğolların Anadolu’ya girip kan dökmeye başladığını öğrenince doğup büyüdüğü Toros Dağlarına çekilip orada beklemeye karar verdi. Açıkçası herkes Moğolların onu ele geçiremeyeceğini zannediyordu. Fakat muhtemelen tezcanlı karakterinin kurbanı oldu. Küçük bir öncü birliğine karşı gözcülük yapmaya kalkacak kadar tedbirsiz davranması hayatını kaybetmesine yol açtı.
Gerçekten üzülmemek elde değil. Mehmet Bey, Anadolu’nun Moğollara karşı bağımsızlığını isteyen bir kahramandı. İki kardeşinin de ölmesi Karamanoğulları hanedanı için büyük bir yıkım olsa gerek. Bundan sonra neler olabilir, anlatabilir misin?
Öncelikle Karamanoğlullarının büyük ve kalabalık bir hanedan olduğunu belirtmekte yarar var. Her ne kadar Mehmet Bey’le birlikte iki kardeşi daha öldürülmüş olsa da onun yerini alabilecek çok sayıda hanedan mensubu daha bulunuyor. Muhtemelen hayatta kalan kardeş, Güneri Bey onun yerini alacak ve Karamanoğulları hanedanını yönetmeye devam edecek. Ancak Konya’da Moğol işbirlikçilerinin hakimiyeti sürdüğü müddet ne Karamanlılar ne de Anadolu’da yaşayan ahalinin huzur bulması mümkün görünmüyor.
***
Zaman Mekan Televizyonundan bir kez daha bizi izleyenlere ve elbette ortaçağ muhabirimiz Melike Meryem’e teşekkür ediyoruz. Bir sonraki Zaman yolcusunda yeniden buluşmak üzere, esenlikler diliyoruz.
